Het is niet alleen belangrijk om te weten wát je je paard wilt leren, maar ook hóe je dit het beste kunt doen.
In deze blog duiken we dieper in de wereld van leerprincipes, leerstijlen en meer.
Corrigeren of toch belonen?
Een veelgestelde vraag is of correcties of beloningen effectiever zijn.
Voordat we ons verdiepen in de leerprincipes, is het belangrijk om te begrijpen dat zowel correcties als het bekrachtigen van gedrag een plaats hebben in de paardentraining en communicatie. Het draait allemaal om het vinden van de juiste balans en het toepassen van de juiste training.
Uiteraard werk ik beloningsgericht en beloon ik positief gedrag, maar het aangeven van een grens kan soms nodig zijn om ongewenst gedrag te stoppen. Een balans en een combinatie van beide benaderingen leidt tot effectieve en respectvolle training.
Liever samen aan de slag? Klik dan hier en bekijk mijn aanbod pagina.
De theorie van leerprincipes
Operante conditionering
Dit is wat wij zelf het meeste toepassen in onze trainingen met paarden.
Operante conditionering draait om het beïnvloeden van gedrag door bekrachtigen (dit bevorderd het gedrag) en corrigeren (dit verminderd het gedrag). In beide gevallen kan dit door iets toe te voegen of juist weg te halen.
- Positieve bekrachtiging: iets toevoegen —> gedrag neemt toe (brokje geven)
- Negatieve bekrachtiging: iets onprettigs wegnemen —> gedrag neemt toe (druk weghalen)
- Positieve correctie: iets toevoegen —> gedrag neemt af (tik met de zweep)
- Negatieve correctie: iets prettigs wegnemen —> gedrag neemt af (geen aandacht of eten)
Zie afbeelding hierboven
Klassieke conditionering
Klassieke conditionering is het koppelen van een neutrale prikkel (iets wat voor het paard niks betekend, zoals bijvoorbeeld het rammelen van een ijzeren bak op wielen) aan een betekenisvolle prikkel (voer). Hierdoor gaat iets wat voorheen geen waarde had ineens waarde krijgen waardoor het paard reageert. Pavlov deed hier onderzoek naar met een hond: de hond begon te kwijlen bij het horen van een bel, omdat hij na het belletje voedsel kreeg.
Bij paarden is een klassiek voorbeeld het rijden met de voerkar door de gang. Bij het horen van dat geluid denken paarden aan voer en gaan ze al tegen hun deur schoppen.
Flooding en desensibiliseren
Flooding betekend overspoelen, dit is een methode waarbij het paard wordt blootgesteld aan een intense, (onaangename) prikkel totdat het gewenste gedrag wordt bereikt. Voorbeelden hiervan zijn: zadelmak maken en de eerste keer een zadel opleggen en aanslingelen, daarna losgooien in de bak. Of de eerste keer in de trailer en je paard dan direct vervoeren naar een andere lokatie. Of in sommige gevallen ook een schriktraining waarbij de hele bak vol staat met enge dingen…
Desensibiliseren daarentegen is een geleidelijk proces waarbij het paard wordt blootgesteld aan de prikkel in toenemende intensiteit om gewenning te bevorderen.
Als we schriktraining als voorbeeld nemen zou je dus beter kunnen beginnen met 1 smal zeiltje, dit steeds breder maken en daarna pas een nieuw object toevoegen.
Leerprincipes in de praktijk
Nu we de theorie weten, is het tijd voor wat voorbeelden.
Voorbeeld 1: Positieve bekrachtiging
Stel, je wilt je paard leren om rustig te staan tijdens het poetsen. Telkens wanneer het paard stil staat, beloon je het met een lekkere snack. Hierdoor associeert het paard het gewenste gedrag met iets plezierigs
Voorbeeld 2: Negatieve correctie
Je paard is onrustig en schraapt op de poetsplaats en vind poetsen heel erg lekker. Poets hem dan alleen als hij niet schraapt. Schraapt hij wel? Dan ontneem jij hem zijn lekkere poetsbeurt totdat hij weer zijn 4 voeten op de grond heeft.
Voorbeeld 3: Desensibiliseren
Stel je wil je paard voor het eerst laten wennen aan een dekje. Begin met het dekje op afstand en beloon het paard wanneer het rustig blijft. Geleidelijk aan breng je het dekje dichterbij, waarbij je positieve bekrachtiging gebruikt bij elke stap. Beloon hem bij goed gedrag en haal het dekje dan ook weer weg. Als het paard niet schrikt, kun je desensibiliseringsmethoden toepassen door het dekje langzaam te bewegen, zo went je paard er aan zonder angst.
Zelf aan de slag?
Hou dan deze 3 belangrijke dingen in gedachten voor een succesvolle training!
- Stap voor stap opbouwen (Shaping): Hierbij introduceer je oefeningen beetje bij beetje, zodat je het paard niet overvraagt. Het is belangrijk om de training rustig op te bouwen en rekening te houden met hoe het paard zich voelt. Hou ook regelmatig pauze.
- Juiste timing: Het is belangrijk om op het juiste moment te reageren. Als je bijvoorbeeld wilt dat een paard stopt met iets, moet je de druk wegnemen zodra het paard dat doet. Als je het paard wilt belonen, doe dat dan direct na het gewenste gedrag. Zo begrijpt het paard wat je bedoelt.
- Generalisatie: Dit betekent dat het paard moet leren dat commando’s of oefeningen hetzelfde blijven, ook in verschillende situaties. Het paard moet begrijpen dat dezelfde regels gelden, bijvoorbeeld dat het in de trailer moet lopen, ongeacht waar hij staat.
Door de leerprincipes op een goede manier toe te passen, kun je op een respectvolle en effectieve manier samenwerken met je paard. Ik geloof in het creëren van sterke band tussen mens en paard door begrip en communicatie van beide kanten.
Met samenwerken bereik je de mooiste resultaten!
Veel succes en stuur mij gerust een berichtje bij vragen of hoe het gaat!
